Dove leerlingen helpen bij doorontwikkeling lespakket Orgelkids in Groningen en maken voice over in gebarentaal bij animatie over orgelbouwer Arp Schnitger
Groningen staat bekend als de ‘orgeltuin’ van Europa. In onze provincie hebben we veel kerken met prachtige orgels, waarvan een aantal is gebouwd door de meester-orgelbouwer uit Hamburg, Arp Schnitger. Het lesprogramma Orgelkids in Groningen, dat in 2018 werd ontwikkeld door Erfgoedpartners, brengt kinderen in aanraking met dit bijzondere erfgoed.
Dove en slechthorende leerlingen denken mee over aanpassen lespakket
Dit lesprogramma krijgt nu een bijzondere uitbreiding. In samenwerking met de leerlingen van de Guyotschool in Haren, worden de lessen geschikt gemaakt voor dove en slechthorende leerlingen. Juist voor deze groep kinderen is het orgel als muziekinstrument heel toegankelijk: de geluidstrillingen zijn bij zo’n groot instrument uitstekend voelbaar. De leerlingen van havo 3 van de Guyotschool hebben de lessen zelf uitgevoerd in de klas en hun feedback gedeeld met de ontwikkelaar van het lespakket. De tips en adviezen van de leerlingen worden in de komende weken verwerkt in een nieuwe versie.
Geluid zichtbaar en voelbaar maken
De belangrijkste aanpassingen zullen gedaan worden in het proefjescircuit over lucht en geluid, dat onderdeel is van het pakket. Alles wat voor leerlingen in het reguliere onderwijs hoorbaar is, zal voor dove en slechthorende leerlingen zichtbaar of voelbaar worden gemaakt. Het lespakket kan na de aanpassingen gebruikt worden door de leerlingen van de groepen 6, 7 en 8 van de Guyotschool.
Animatie over Arp Schnitger
Daarnaast wordt er aan het lespakket een animatie toegevoegd over de zeventiende-eeuwse orgelbouwer Arp Schnitger en de wijze waarop de orgels vanuit Hamburg naar Groningen werden vervoerd. De animatie wordt getekend door de Groningse animator John Croezen en zijn dochter Sophie. Leerlingen van de Guyotschool zetten de bijbehorende voice over om in gebarentaal. Hiervan wordt een filmpje gemaakt dat in de animatie wordt gemonteerd. Zo kunnen ook dove en slechthorende leerlingen de tekst bij de animatie volgen.
In oktober 2023 wordt het aangepaste lespakket ingezet tijdens ‘Kleintje Schnitger’, een scholenprogramma dat is gekoppeld aan het tweejaarlijkse Schnitgerfestival. Het aangepaste proefjescircuit wordt dan uitgevoerd in de Lutherse kerk in Groningen door leerlingen van de Guyotschool maar ook door leerlingen van reguliere scholen. Op vrijdagochtend 20 oktober vindt er een kinderconcert plaats in de Akerk in Groningen. Frank Belt vertelt dan het verhaal van Polle de Orgeljongen, daarbij muzikaal begeleid door organist Eeuwe Zijlstra. Voor de dove en slechthorende leerlingen zal er een doventolk aanwezig zijn zodat ook zij het verhaal kunnen volgen.
Aanpassing lespakket mogelijk dankzij financiële bijdrage fondsen
De doorontwikkeling van Orgelkids voor dove en slechthorende leerlingen werd mogelijk gemaakt door middel van een bijdrage van Het Fonds voor Cultuurparticipatie en een bijdrage vanuit CMK Groningen.
Het scholenprogramma ‘Kleintje Schnitger’ en de doorontwikkeling van Orgelkids in Groningen is het resultaat van een samenwerking tussen Orgelstad Groningen, Groninger Kerken, Museum aan de A, Erfgoedpartners en Kentalis (Guyotschool Haren).
—
Noot voor de redactie, niet voor publicatie:
Voor meer informatie over dit project kunt u contact opnemen met Kim van Steenwijk, consulent erfgoededucatie bij Erfgoedpartners via vansteenwijk@erfgoedpartners.nl.
De bijgevoegde foto toont kinderen bij de speeltafel van het Schnitgerorgel in de Martinikerk in Groningen; fotograaf: Jelte Oosterhuis.
Waddenfilm ‘Silence of the Tides’ in Forum Groningen
Op zaterdag 21 oktober wordt in de bioscoop van het Groninger Forumgebouw de film ‘Silence of the Tides’ vertoond. Het is een voorstelling in het kader van het Groningse Schnitgerfestival dat dit jaar van 19 t/m 22 oktober plaatsvindt. …
Muziek uit de Hanze Het Schnitgerfestival is weer ‘in stad’ – 19 t/m 22 oktober 2023
In 2023 vindt de negende editie van het Schnitgerfestival plaats in Groningen, deze keer met het thema ‘Muziek uit de Hanze’. Het programma laat de muziek- en cultuurliefhebber weer in de handen wrijven: bekende artiesten, vocale en instrumentale ensembles, nachtelijke jazz, een excursie, film, theater en ook veel orgel – gespeeld door internationale concertorganisten. En dat alles rondom de beroemde historische orgels van de stad.
Het Schnitgerfestival wordt sinds 2013 georganiseerd om de Groninger orgels op een frisse, vernieuwende manier onder de aandacht te brengen. Voor organisator Stichting Groningen Orgelstad is het festival een van de pijlers onder het werk dat zij doet om de orgels bekendheid te geven en te bewaren voor toekomstige generaties. Het festival vindt om het jaar plaats in afwisseling met het internationale orgelconcours IMOCG.
Lucie Horsch Er staan dit jaar weer verschillende bekende namen op het festivalprogramma, om te beginnen met blokfluitiste en publiekslieveling Lucie Horsch die op 19 oktober het openingsconcert verzorgt in de Akerk. Zij treedt op met het barokorkest van het Luthers Bach Ensemble. Een grote rol in dit concert is ook weggelegd voor de Franse organiste Anne-Gaëlle Chanon die op het beroemde Schnitger-orgel uit 1702 speelt.
Andere musici die tijdens het festival optreden zijn de internationaal gerenommeerde organist Pieter-Jelle de Boer, het Europäisches Hanse-ensemble uit Lübeck bestaande uit excellente jonge musici geleid door Manfred Cordes, jazz-trio Klatwerk3 (met jazz op het Van Oeckelen-orgel in de Lutherse Kerk), en Vincent van Laar die, begeleid door The Northern Consort, een concert geeft op het Picard-orgel in de Martinikerk (dus niet op het Schnitger-orgel!).
Cross-over De organisatie van het Schnitgerfestival wil graag experimenteren met onverwachte combinaties van muziekstijlen en kunstvormen, zogenaamde cross-overs. Naast de jazz van Klatwerk3 is er bijvoorbeeld een jeugdvoorstelling in de Akerk met verhalenverteller Frank Belt en organist Eeuwe Zijlstra en in de bioscoop van het Forum wordt de waddenfilm ‘Silence of the Tides’ vertoond, waarbij de ‘silence’ door orgelmuziek wordt verklankt.
Hanze-thema Rode draad tijdens het festival is het thema ‘Muziek uit de Hanze’. Er is een Hanze-expositie in de Akerk, er wordt een speciale animatiefilm gemaakt over de orgelbouw in de Hanzeperiode en we horen natuurlijk componisten uit de Hanzesteden (o.a. Scheidemann, Telemann, Buxtehude, maar bijvoorbeeld ook de Nederlandse componist Sweelinck die uit Deventer kwam). Ook wordt er opgetreden door artiesten uit Hanzesteden, zoals het eerdergenoemde Hanse-Ensemble en niet te vergeten het NDR-Vokalensemble uit Hamburg. Dit beroemde gezelschap staat onder leiding van Klaas Stok en verzorgt het slotconcert (een co-productie met SPOT Groningen) op zondag 22 oktober, in de Martinikerk.
Het Schnitgerfestival duurt van donderdag 19 t/m zondag 22 oktober 2023. Kijk voor meer informatie en toegangskaarten op www.schnitgerfestival.nl
Scholenprogramma‘Kleintje Schnitger’: Leerlingen maken kennis met muzikaal Gronings erfgoed
Van donderdag 19 t/m zondag 22 oktober 2023 vindt het Schnitgerfestival plaats, een muziekfestival met voorstellingen rondom de historische orgels van de stad Groningen. In het kader hiervan hebben verschillende organisaties de handen ineengeslagen om voor basisscholen het programma ‘Kleintje Schnitger’ te ontwikkelen. Kleintje Schnitger is educatief, maar ook verrassend, interessant, muzikaal, theatraal, creatief en activerend voor de kinderen. Leren over het Gronings erfgoed in de vorm van het orgel is leuk!
Het Schnitgerfestival is 10 jaar geleden in het leven geroepen omdat cultuurliefhebbers in Groningen meer bekendheid wilden geven aan het Groninger orgel. Groningen Stad en Ommeland staat wereldwijd bekend als ‘de Orgeltuin van Europa’; nergens anders staan zoveel historische orgels als hier. De naamgever van het festival, Arp Schnitger, was een bekende orgelbouwer in de 17e en 18e eeuw. Hij wordt tegenwoordig beschouwd als de Stradivarius onder de orgelbouwers. Of, als je het populairder wil stellen, als de Messi onder de orgelbouwers!
Hoe het ook zij, Arp Schnitger was een ware tovenaar, hij creëerde voor elke ruimte het perfecte instrument. In de stad Groningen staan maar liefst drie Schnitger-orgels, en dat is uniek.
Animatiefilm
Het scholenprogramma Kleintje Schnitger bestaat uit twee delen: het eerste deel is een (anderhalf uur durend) bezoek aan de Lutherse Kerk in het centrum van de stad, waar een speciaal gemaakte korte animatiefilm wordt vertoond over de orgelbouw en Arp Schnitger, en over de reis over de Waddenzee die de nieuwgebouwde orgels van Duitsland naar Nederland maakten. Daarnaast volgen de kinderen in groepjes een proefjescircuit over lucht en geluid en nemen ze een kijkje bij het grote orgel onder leiding van een echte organist.
Het tweede deel is de spannende en kleurrijke voorstelling ‘Polle de orgeljongen’ op vrijdag 20 oktober in de Akerk, uitgevoerd door verhalenverteller Frank Belt en organist Eeuwe Zijlstra die op het beroemde Schnitger-orgel speelt.
Trillingen
Het scholenprogramma is bedoeld voor leerlingen van groep 3 t/m 6 en sluit aan op de vakken geschiedenis, natuur & techniek en muziek. Het laat de kinderen op een speelse manier kennismaken met een eeuwenoud instrument dat in onze tijd min of meer verborgen is, doordat mensen steeds minder in kerken komen. Ze zien hoe indrukwekkend groot en mooi het orgel eruitziet en krijgen een indruk hoe kundig de orgelbouwers waren dat ze het zo konden bouwen, met alle techniek en onderdelen. Door de proefjes leren ze meer over de werking van het orgel met de luchtstromen en trillingen die je kunt voelen en horen. En ten slotte horen ze de muziek, alle verschillende klanken die lijken op violen, trompetten, de menselijke stem, vogeltjes en zelfs belletjes.
Gebarentaal Een uniek aspect van dit scholenprogramma is dat het ook heel leuk en geschikt is voor kinderen die doof of slechthorend zijn. In samenwerking met leerlingen van de Guyotschool is hieraan gewerkt. De animatiefilm is voorzien van gebarentaal en het proefjescircuit waarin je het geluid en de muziek kunt ‘voelen’ is bij uitstek geschikt voor kinderen met een auditieve beperking. De kinderen gaan ook naar de voorstelling van Polle; hiervoor is een tolk geregeld.
Deelname De samenwerkende organisaties Stichting Groningen Orgelstad, Museum aan de A, Groninger Kerken, Binnenstadskerken en Erfgoedpartners bieden Kleintje Schnitger aan scholen aan. Per leerling wordt een bijdrage van 4 euro gevraagd. Scholen zijn zelf verantwoordelijk voor vervoer en begeleiding.
